درباره ی ستایش کتاب فارسی هفتم

ستایش

قالب شعر: مثنوی

شاعر: نظامی گنجوی

واژه نامه

سرآغاز : اول هرچیزی ٬ آغاز

نامه : در این جا به معنی کتاب

مونس :همدم ٬ یار

روان : جان ٬ روح

کارگشا : حل کننده ی مشکلات ٬ آسان کننده ی کارها

هست کن : به وجود آورنده ٬ پدید آورنده

اساس : پایه ٬ بنیاد

کوته : مخفف کوتاه

درازدستی : ستمگری ٬ زورگویی

نانموده : آشکارنشده ٬ پنهان

نانوشته : نوشته نشده

عنایت : بخشایش ٬ لطف ٬ توجه ٬ احسان

ظلمت : تاریکی

معنی بیت ها

ای نام تو بهترین سرآغاز                                بی نام تو نامه کی کنم باز؟

معنی : ای خدایی که اسم تو بهترین سرآغاز برای هر کاری است ٬ من بدون یاد نام تو این کتاب را آغاز نمی کنم .

ای نام تو مونس روانم                                     جز نام تو نیست بر زبانم

معنی : ای خدایی که یاد و ذکر تو همدم روح من است ٬ من فقط تو را ستایش می کنم و نام تو را بر زبان می آورم .

ای کارگشای هرجه هستند                                    نام تو کلید هرچه بستند

معنی : ای خدایی که برطرف کننده ی مشکلات موجودات هستی ٬ نام تو همانند کلیدی است که مشکلات و گرفتاری ها را حل می کند .

ای هست کن اساس هستی                                   کوته ز درت درازدستی

معنی : ای به وجود آورنده ی جهان هستی ٬ هیچ کس نمی تواند به تو ستم بکند و زور بگوید .

هم قصه ی نانموده دانی                                  هم نامه ی نانوشته خوانی

معنی : خداوندا! تو از همه ی قصه های آشکارنشده و نامه های نوشته نشده آگاهی .  ( از همه ی راز و رمزها باخبری )

هم تو به عنایت الهی                                   آن جا قدمم رسان که خواهی

معنی : خدایا ٬ توبا لطف و توجه خودت ٬ مرا به آن مقام و جایگاهی برسان کهمی پسندی و صلاح می دانی .

از ظلمت خود رهایی ام ده                                  با نور خود آشنایی ام ده

معنی : پروردگارا ٬ مرا از جهل و گمراهی ٬ نجات بده و با نور معنوی و معرفت خود ٬ آشنا کن .

نوع نثر : مسجع

برگرفته از : الهی نامه ی خواجه عبدالله انصاری

واژه نامه ( به ترتیب سطر ها )

دانایی : خردمندی ٬ آگاهی

بینایی : توانایی درک حقایق ٬ بصیرت

دست آویز : آن چه از آن کمک می گیرند یا به آن پناه می برند .

توفیق : سازگاری ٬ موافقت

استوار : محکم ٬ پابرجا

نگاه دار : مراقب و پشتیبان باش

پریشان : آشفته ٬ نگران

معنی نثر های دشوار

  * الهی ٬ دلی ده که در کار تو جان بازیم ٬ جانی ده که در کار آن جهان سازیم .* 

معنی : خدایا ٬ به ما شهامت بده تا خود را در راه تو فدا کنیم و جانی بده تا کارهایی انجام بدهیم که آخرت ما را بسازد .

* دانایی ده که ازراه نیفتیم ٬ بینایی ده تا در چاه نیفتیم.*

معنی : پروردگارا ٬ علم و آگاهی به ما بده تا از راه رسیدن به به تو منحرف نشویم و بصیرت بده تا گمراه نشویم .

* دست گیر که دست آویز نداریم ٬ توفیق ده تا در دین استوار شویم .*

معنی : کمک کن زیرا به جز تو کمک و پناهی نداریم ٬ موافقت و همراهی کن تا در دین ٬ محکم و پابرجا شویم .

* نگاه دار تا پریشان نشویم.*

معنی : مراقب و پشتیبان ما باش تا آشفته و پریشان نشویم .

پیام درس

این درس مانند تمام درس های آغازین کتاب فارسی ٬ مناجات و راز و نیاز با خداوند است . شاعر یا نویسنده از خداوند بزرگ می خواهد که او را مورد لطف خودش قرار بدهد . همچنین شاعر ( یا نویسنده ) خداوند را به بزرگی و عظمت می ستاید و در پایان از خداوند می خواهد که نیازش را برطرف کند .